Η μάσκα είναι ένα αντικείμενο η ύπαρξη του οποίου δηλώνεται ήδη από την πρωτόγονη εποχή. Παρόλο που την έχουμε απολύτως συνδυάσει με τις Απόκριες, οι τρόποι χρήσης της ποικίλουν, ανάλογα με την περιοχή και τη χρονική περίοδο που τη συναντάμε.
Κύριος σκοπός της κατασκευής της μάσκας είναι η κάλυψη του πραγματικού προσώπου και η μεταμόρφωσή του σε κάτι άλλο.
Σε χώρες της Αφρικής, όπου κυριαρχούσαν έντονα οι προκαταλήψεις και οι δεισιδαιμονίες, οι μάσκες χρησιμοποιούνταν για να "ξορκίσουν το κακό". Άλλοτε σε τελετουργίες για θεραπευτικούς λόγους κι άλλοτε για θρησκευτικούς.
Χαρακτηριστικό δείγμα της κουλτούρας και της νοοτροπίας των λαών, οι μάσκες αποκαλύπτουν τη σπουδαιότητα που τους δινόταν την παλαιά εποχή σε χώρες της Αφρικής, της Ασίας, και της Αμερικής. Φοριόντουσαν σε τελετές για τη γονιμότητα, για την ευφορία της γης. Κάθε σκηνή της καθημερινής τους ζωής συνδεόταν με την ανάλογη μάσκα. Πολλές φορές η μορφή τους ήταν αφηρημένη. Άλλοτε συνδύαζαν ανθρώπινες μορφές ζώων κι άλλοτε είχαν παραποιημένη και ακαθόριστη μορφή.
Στην αρχαιότητα οι μάσκες συνδέθηκαν με την ψυχαγωγία και, κυρίως, με τις θεατρικές παραστάσεις που δίνονταν προς τιμή του θεού Διόνυσου. Είχαν τη μορφή των σατύρων που διασκέδαζαν. Μέχρι σήμερα οι μάσκες αυτές χρησιμοποιούνται στο σύγχρονο θέατρο. Οι μεν κωμικές συμβολίζουν την κωμωδία, οι δε τραγικές την τραγωδία.
Την εποχή της Αναγέννησης, στη Βενετία, οι δόγηδες χρησιμοποιούσαν τις μάσκες τόσο για να καλύψουν τα πρόσωπά τους όσο και για να κρατήσουν την ανωνυμία τους στις διάφορες ίντριγκες και παρεξηγήσεις που δημιουργούνταν. Τις χρησιμοποιούσαν όμως και για ψυχαγωγικούς σκοπούς, στο ονομαστό καρναβάλι της Βενετίας. Η μάσκα του αρλεκίνου μέχρι σήμερα είναι καθοριστικό δείγμα του καρναβαλιού.
Στη σύγχρονη εποχή οι μάσκες, εκτός από τις Απόκριες, χρησιμεύουν, και σε διάφορους επαγγελματίες, για να προφυλάσσουν το πρόσωπό τους. Ο οξυγονοκολλητής, ο χειρουργός, ο μελισσοκόμος, είναι ορισμένα από τα επαγγέλματα που χρησιμοποιούν μάσκες. Πολλοί ήρωες (Ζορό, Μπάτμαν) εμφανίζονται με καλυμμένο πρόσωπο, φορώντας μάσκες από χαρτί ή ύφασμα.
Τα διάφορα υλικά κατασκευής των μασκών μας δίνουν πολλά στοιχεία γι' αυτούς που τις χρησιμοποιούν. Οι μάσκες τα παλαιότερα χρόνια φτιάχνονταν από ξύλο, χόρτα, δέρμα, πηλό και διακοσμούνταν με φυσικά χρώματα, δηλώνοντας τον περιβάλλοντα χώρο και τον πολιτισμό των λαών. Στις μέρες μας σε αυτά τα υλικά έχουν προστεθεί το χαρτί, το ύφασμα, το πλαστικό, φανερώνοντας για άλλη μια φορά την εξέλιξη της τεχνολογίας. Η διακόσμηση των μασκών και ο συνδυασμός των υλικών που χρησιμοποιούνται είναι δείγμα της κουλτούρας και του πολιτισμού των λαών κάθε εποχής.
Στην αρχαιότητα οι μάσκες συνδέθηκαν με την ψυχαγωγία και, κυρίως, με τις θεατρικές παραστάσεις που δίνονταν προς τιμή του θεού Διόνυσου. Είχαν τη μορφή των σατύρων που διασκέδαζαν. Μέχρι σήμερα οι μάσκες αυτές χρησιμοποιούνται στο σύγχρονο θέατρο. Οι μεν κωμικές συμβολίζουν την κωμωδία, οι δε τραγικές την τραγωδία.
Την εποχή της Αναγέννησης, στη Βενετία, οι δόγηδες χρησιμοποιούσαν τις μάσκες τόσο για να καλύψουν τα πρόσωπά τους όσο και για να κρατήσουν την ανωνυμία τους στις διάφορες ίντριγκες και παρεξηγήσεις που δημιουργούνταν. Τις χρησιμοποιούσαν όμως και για ψυχαγωγικούς σκοπούς, στο ονομαστό καρναβάλι της Βενετίας. Η μάσκα του αρλεκίνου μέχρι σήμερα είναι καθοριστικό δείγμα του καρναβαλιού.
Στη σύγχρονη εποχή οι μάσκες, εκτός από τις Απόκριες, χρησιμεύουν, και σε διάφορους επαγγελματίες, για να προφυλάσσουν το πρόσωπό τους. Ο οξυγονοκολλητής, ο χειρουργός, ο μελισσοκόμος, είναι ορισμένα από τα επαγγέλματα που χρησιμοποιούν μάσκες. Πολλοί ήρωες (Ζορό, Μπάτμαν) εμφανίζονται με καλυμμένο πρόσωπο, φορώντας μάσκες από χαρτί ή ύφασμα.
Τα διάφορα υλικά κατασκευής των μασκών μας δίνουν πολλά στοιχεία γι' αυτούς που τις χρησιμοποιούν. Οι μάσκες τα παλαιότερα χρόνια φτιάχνονταν από ξύλο, χόρτα, δέρμα, πηλό και διακοσμούνταν με φυσικά χρώματα, δηλώνοντας τον περιβάλλοντα χώρο και τον πολιτισμό των λαών. Στις μέρες μας σε αυτά τα υλικά έχουν προστεθεί το χαρτί, το ύφασμα, το πλαστικό, φανερώνοντας για άλλη μια φορά την εξέλιξη της τεχνολογίας. Η διακόσμηση των μασκών και ο συνδυασμός των υλικών που χρησιμοποιούνται είναι δείγμα της κουλτούρας και του πολιτισμού των λαών κάθε εποχής.
Πηγή: Φυλλιώ Νικολούδη, Περιοδικό Σύγχρονο Νηπιαγωγείο, τ. 49, 2006
Μέσα σε ένα κλίμα χαράς και ενθουσιασμού, υποδεχτήκαμε και εμείς στο Νηπιαγωγείο μας τις Απόκριες, μια από τις πιο αγαπημένες γιορτές των παιδιών. Μάσκες, καπέλα, χορός και παιχνίδι συνδέθηκαν και συμπλέχτηκαν μεταξύ τους. Η χαρούμενη διάθεσή έδωσε τη σκυτάλη στη δημιουργία, και τα ιδού τα αποτελέσματα...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου